Dự kiến mở Cảng hành khách quốc tế Phú Quốc vào ngày 25.3
Tại lễ khai mạc, Ban tổ chức đã kết nối trao tặng sách, máy tính, thiết bị phục vụ đọc sách cho Tỉnh đoàn, Thư viện tỉnh, thư viện một số trường học,… từ sự tài trợ của các cơ quan, doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh. Cũng trong thời gian này, tỉnh Bình Phước đã và đang diễn ra các hoạt động truyền thông về sách, tặng sách, thiết bị phục vụ đọc sách cho các đơn vị ở vùng xa, vùng biên giới trên địa bàn.Ngược với Thần Tài, vị Thần Nghèo trên thế gian này là ai?
Các cầu thủ Ho Chi Minh City Wings nỗ lực thu hẹp khoảng cách điểm số ở hiệp 3 với sự tỏa sáng của Tân Hải Đăng nhưng Michael Soy cùng các đồng đội CLB Cantho Catfish đáp trả mạnh mẽ với chuỗi ghi 12 điểm liên tiếp để duy trì ưu thế dẫn điểm 55-35.
Giải bóng rổ VBA 2023: Dấu ấn nội binh trong chiến thắng của Saigon Heat
Làng giải trí Đài Loan đang bàng hoàng trước tin Từ Hy Viên qua đời sau khi mắc bệnh cúm và viêm phổi. Giữa lúc những thông tin liên quan đến cái chết của nữ ca sĩ - diễn viên 7X chưa được tiết lộ cụ thể, những hình ảnh cuối cùng của cô thu hút sự quan tâm của truyền thông, công chúng.Theo trang Yahoo News (Đài Loan), lần cuối cùng Từ Hy Viên được nhìn thấy tại sự kiện đông người là vào ngày 25.1 vừa qua, khi cô cùng chồng dự bữa tiệc mừng của con gái nhà sản xuất Vương Vĩ Trung. Trong loạt ảnh được các khách mời chia sẻ trên mạng xã hội, sao phim Vườn sao băng xinh đẹp, rạng rỡ trong chiếc váy dài nữ tính, khoác vest đen thanh lịch. Cô quấn quýt bên chồng - DJ Koo, liên tục cười nói với những người bạn thân thiết và thoải mái chụp ảnh cùng dàn khách mời. Nhiều người hâm mộ xót xa bày tỏ họ không ngờ những khoảnh khắc chụp tại sự kiện này là lần cuối cùng họ được nhìn thấy ngôi sao sinh năm 1976. Trước đó, Từ Hy Viên cùng chồng và những người thân trong gia đình đã cùng tổ chức bữa tiệc ấm cúng vào tối 31.12.2024 để đón chào năm mới 2025. Khoảnh khắc tụ họp ấm cúng của cả nhà được DJ Koo đăng kèm dòng trạng thái: "Chúc mừng năm mới! Chúc mừng năm mới!". Trong ảnh, nữ diễn viên phim Bong bóng mùa hè trông vẫn tươi tắn và mỉm cười hạnh phúc bên những người thân yêu. Hình ảnh trên cũng được em gái của cô là Từ Hy Đệ chia sẻ. Tiểu S bộc bạch: "Năm 2025 sắp đến rồi. Biết ơn vì chúng ta vẫn được tụ họp bên nhau. Được rồi, các bạn muốn nhìn thấy Đại S lắm đúng không, tôi sẽ cho các bạn xem. Khuôn mặt của chị ấy vẫn rạng rỡ ngay cả khi không trang điểm… Chúng ta hãy cùng nhau trẻ trung trong năm rắn này nhé!". Đáng tiếc là không lâu sau đó, Hy Đệ đã phải xác nhận sự ra đi của chị gái... Trước khi qua đời, Từ Hy Viên sống kín tiếng bên DJ Koo và hai con. Cô hiếm cập nhật trang cá nhân, hầu như không xuất hiện công khai, dự sự kiện hay tham gia các hoạt động giải trí. Những năm qua, sức khỏe của nữ diễn viên không ổn định do từng sảy thai, mắc chứng trầm cảm, chán ăn đến mức có lúc chỉ còn 39 kg… Cuộc chiến ly hôn giữa cô và doanh nhân Uông Tiểu Phi từ năm 2021 cũng khiến nữ diễn viên 7X chịu nhiều mệt mỏi, áp lực. Năm 2024, DJ Koo từng tiết lộ sức khỏe của Từ Hy Viên khiến anh luôn ở bên chăm sóc. Trên trang cá nhân, nam nghệ sĩ người Hàn thỉnh thoảng chia sẻ một vài khoảnh khắc hạnh phúc bên vợ. Sau khi bà xã qua đời, anh chưa có động thái gì trên mạng xã hội. Một số phương tiện truyền thông Đài Loan tiết lộ gia đình đang sắp xếp để đưa Từ Hy Viên từ Nhật Bản về Đài Loan. Kế hoạch tang lễ của ngôi sao 7X cũng đang được gia đình bàn bạc.
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.
Ra mắt 'mạng lưới đổi mới sáng tạo y tế'
“Mình đã tập trượt băng được 3 năm và hiện tại đang muốn chuyển sang thi đấu chuyên nghiệp. Trước đây, mình thấy một số vận động viên ở nước ngoài trượt băng nghệ thuật rất đẹp nên muốn thử sức. Lúc mới tập luyện bộ môn này, mình bị đau chân và khó giữ thăng bằng nên có hơi nản. Tuy nhiên, sau đó các bạn cùng tập đã tạo động lực để mình duy trì đến bây giờ”, Khoa nói.
